grunnstoðirnar

Grunnstoðirnar eru samsett nafnorð á íslensku sem vísa til grunnstoða eða kjarnahluta sem styðja kerfi, stofnun eða kenningu. Orðalagið er notað til að benda á mikilvæga, varanlega þætti sem mynda stoð fyrir starfsemi eða rökleiðslu, og er oft notað í fræðilegri og opinberri umræðu.

Í mismunandi samhengi er grunnstoðarsamsetningin notuð til að lýsa meginþáttum sem skipta máli fyrir starfsemi eða tilveru kerfis. Í stjórnmálum eru t.d. grunnstoðir lýðræðis, réttarríkis og mannréttinda; í menntun eru grunnstoðir lestrarfærni, reikningskunnátta og gagnrýnin hugsun; í rekstri eða hagfræði eru grunnstoðir gæði, þjónusta við viðskiptavini og sjálfbærni. Í byggingar- og arkitektúrfræðirtextum er höfuðnotkunin tengd við undirbyggingu og jarðgrunn, þar sem grunnstoðirnar stuðla að stöðugleika byggingarinnar; myndrænt er notkunin talin til að undirstrika undirstöðu meginreglna.

Eðli hugtaksins er myndrænt og tengist oft rökræðum um mikilvægi grundvallarreglna. Engin opinber, fasísk lista er til eða gegnir hlutverki sem algilt. Hvaða atriði telst grunnstoðirnar hverju sinni ræðst af samhengi og markmiðum umræðunnar.

Sjá einnig: grunnstoðir, stoðir, stoðkerfi, meginreglur.

---