gerekçe

Gerekçe, Türkçe'de bir şeyi yapmanın veya savunmanın gerekçesi, dayanağı ve açıklaması anlamına gelen bir isimdir. Bir karar, bir öneri, bir iddia veya bir eylem için sunulan kanıtlar ve mantıksal bağlar bütünü olarak düşünülür. Gerekçe, sonucun nasıl elde edildiğini, hangi ilkelere göre değerlendirildiğini ve hangi kanun veya ilkelerin temel alındığını ortaya koyar.

Kelime köken olarak gerek kökünden türemiştir; gerekçe, -çe yapım ekiyle türetilmiş bir isimdir. Gerek kelimesi "gereklilik, ihtiyaç" anlamına gelir; gerekçe ise bu ihtiyaçları karşılayan gerekçelendirme anlamını taşır. Türkçe'de resmi ve yazılı dilde sıkça kullanılır.

Hukuk alanında gerekçe, kararın gerekçelendirme kısmını oluşturur. Mahkeme kararlarında gerekçe; olayın özeti, delillerin değerlendirilmesi, uygulanacak yasa ve bu unsurlar arasındaki mantıksal bağın açıklanmasıyla biçimlenir. Gerekçe, kararın kanuna uygunluğunu denetletmeyi ve temyiz veya denetim yoluyla incelenmesini mümkün kılar. İdari kararlar ve akademik raporlar da benzer biçimde gerekçe sunumuna ihtiyaç duyar.

Buna karşılık günlük dilde gerekçe, bir talebin veya önerinin arkasındaki mantık olarak kullanılır; "gerekçe sunmak" ya da "gerekçeli öneri" ifadesi sık görülür. Argümantasyon ve politika çalışmalarında gerekçe, savunmayı güçlendirmek için yapılan ifade veya yazışmada temel unsurdur.

Örnek: "İkinci proje teklifi, maliyet üstünlüğü ve beklenen faydalar açısından gerekçelendirilmiştir."