framleiðslufall

Framleiðslufall er stærðfræðileg lýsing á því hvernig hægt er að framleiða ákveðinn magnd af vöru eða þjónustu út frá framleiðsluþáttum. Formlega er það Q = F(K, L, …), þar sem Q er framleiðslan, K er kapital, L vinnuafl og fleiri þættir geta tekið þátt. Framleiðslufallið samkvæmt tækni og skipulagi ákveður hámarksafköst sem eru möguleg fyrir tiltekna samsetningu af þáttum.

Í stuttum tíma (short run) eru sumir framleiðsluþættir föstir, oft kapitalinn K, en aðrir geta breyst, svo sem vinnuafl. Í langs tíma (long run) er öllum þáttum breytilegt og framleiðsluna er hægt að aðlaga að markmiðum eða tækni. Frá þessu leiðir skilgreiningin á afkastastigi (returns to scale): constant returns to scale ef sama aukning í öllum þáttum gefur jafn mikla aukningu í framleiðslu, increasing returns to scale ef framleiðslan eykst meira en hlutfallslega, og decreasing returns to scale ef hún eykst minna en hlutfallslega.

Framleiðslufallið gefur einnig jaðaráhrif framleiðsluþáttanna: hve mikið bætist við framleiðslu ef einn þáttur er aukinn um eina einingu á meðan aðrir breytist ekki. Algengar formúlur sem nota framleiðslufall eru Cobb-Douglas Q = A K^α L^(1-α) með A > 0 og 0 < α < 1, og Leontief-fallið Q = min(aK, bL). Hér átt við að mismatch í hlutföllum eða takmörkun á þættum getur takmarkað framleiðslu.

Notkun framleiðslufallsins nær til greiningar á rekstri fyrirtækja, hagvexti, tæknií þróun og stefnumótunar sem miðar að skilvirkri nýtingu framleiðsluþátta. Hann er einnig mengi til að meta áhrif tækni breytinga og breytileika í aðföngum á framleiðslu. Efnisbundin takmörkun, mælingarvöntun og núverandi tækni takmarka beitingu, og tölfræðileg mat á fallinu getur veitt ólíkar ályktanir.