félagsvísindum

Félagsvísindi eru vísindagreinar sem fjalla um samfélög, hópa og einstaklinga, hvernig fólk hagar sér, hvernig stofnanir myndast og þróast, og hvernig samfélög breytast. Markmiðið er að skýra félagsleg fyrirbæri og veita forsendur fyrir stefnumótun og pólitík sem hafa áhrif á líf fólks. Vísindin byggja á samspili megindlegra og eigindlegra aðferða, tilrauna og kenninga sem reyna að útskýra hvernig menning, hagkerfi, stofnanir og hefðir móta hegðun og samfélagslegar breytingar.

Svið félagsvísinda eru fjölbreytt, meðal þeirra eru félagsfræði, mannfræði, hagfræði, stjórnmálafræði, sálfræði og landfræði. Einnig er mannfjöldafræði (demography) hluti af þessum fræðum. Hver fræðigrein fjallar um misvísandi spurningar: Félagsfræði kannar félagsleg tengsl, stofnanir og kerfi; hagfræði fjallar um fyrirætlun, framleiðslu, dreifingu og verðmyndun; stjórnmálafræði rannsakar völd, ákvarðanir og stjórn í samfélögum; sálfræði skoðar hugsanir, tilfinningar og hegðun; mannfræði og landfræði leggja áherslu á menningu, samfélag og staðbundnar staðsetningar.

Aðferðir í félagsvísindum eru fjölbreyttar og felast í megindlegum aðferðum eins og könnunum og tölfræðigögnum, sem og eigindlegum aðferðum eins og viðtöl, vettvangsathugunum og textagreiningu. Oft sameinast þessar aðferðir í blandaðri rannsóknum sem byggja á þversniðs- eða langsniðsrannsóknum og markmiðið er að veita djúpstæðari skilning á samfélagslegum fyrirbærum.

Félagsvísindi hafa þróast í sögulegu samhengi við náttúruvísindi og menntavísindi og hafa margþætt áhrif á stefnumótun, menntun, heilsu, atvinnulíf og samfélagslegt réttlæti.