ekzoplaneta

An ekzoplaneta, aŭ eksterplanedo, estas planedo kiu orbitas ĉirkaŭ stelo ekster nia Sunsistemo. Ekzoplanetoj estas unu el la plej aktuale esplorataj kampoj en astrofiziko, kaj ilia studo helpas kompreni la diversan naturecon de planedaj sistemoj kaj eblajn lokojn por ekstertera vivo.

La unua konfirmita ekzoplaneto, 51 Pegasi b, estis malkovrita en 1995 per spektroskopia metodo kiu detektas malgrandajn ŝanĝojn en la stelmovado kaŭzitajn de la gravita influo de la planedo. Ekde tiam, pli ol 5000 ekzoplanetoj estis konfirmitaj en diversaj steloj, kaj miloj da aliaj kandidatoj estas ankoraŭ sub observado. La plejparto el tiuj malkovroj okazis per transita metodo, kiu observas malgrandajn malheligojn en la stelbrilo kiam planedo pasas antaŭ la stelo.

Ekzoplanetoj povas esti klasifikitaj laŭ diversaj kriterioj, kiel grandeco, maso, orbita distanco al ilia stelo, kaj kompono. Kelkaj estas similaj al Tero (terplanedoj), dum aliaj estas gigantaj gazplanedoj, similaj al Jupitero. Aliaj havas ekstreman klimaton, kiel ekzemple "hot Jupiteroj" aŭ "super-Teroj" kun altaj temperaturoj kaj densa atmosfero. La studo de ekzoplanetoj ankaŭ inkludas la serĉadon de "habitablaj zonoj", regionoj ĉirkaŭ steloj kie likva akvo povas ekzisti sur la surfaco de roka planedo.

La esplorado de ekzoplanetoj estas helpata per teleskopoj kiel Kepler, TESS, kaj pliajn planitajn misiojn, kiel PLATO kaj James Webb-spaca teleskopo, kiuj povos analizi iliajn atmosferojn por serĉi bioindikilojn aŭ alian sciencan intereson. La kompreno de ekzoplanetoj ne nur plibonigas nian scion pri la universo, sed ankaŭ donas kontekston por la origino kaj evoluo de nia propra Sunsistemo.