dysponowanie

Dysponowanie jest pojęciem z języka polskiego oznaczającym posiadanie lub możliwość korzystania z czegoś według własnego uznania. Od czasownika dysponować służy zarówno w potocznym, jak i w formalnym języku prawnym, finansowym i administracyjnym. Czynność dysponowania polega na posiadaniu lub uzyskaniu dostępu do zasobów oraz podejmowaniu decyzji co do ich użycia, rozdziału lub przekazania.

Zakres znaczeniowy obejmuje różne kategorie zasobów: materialnych (mienie, nieruchomości, środki finansowe), niematerialnych (informacje, dane), a także czasu. W finansach mówi się o dysponowaniu środkami, gdy podmiot ma możliwość ich wykorzystania lub przeznaczenia. W zarządzaniu zasobami „dysponowanie” podkreśla autonomię w decyzjach dotyczących alokacji. W prawie cywilnym „dysponowanie mieniem” oznacza prawo do korzystania z mienia oraz jego rozporządzania, na przykład sprzedaży lub najmu; w praktyce bywa zbliżone do pojęcia rozporządzania.

Etymologia: termin wywodzi się z łacińskiego disponer(e) (układać, rozdzielać) przez polskie zapożyczenia i rozwinął znaczenia w kierunku posiadania i możliwości używania.

Uwagi: kontekst znaczeniowy zależy od dziedziny i precyzyjnego kontekstu prawnego lub organizacyjnego. Dysponowanie to pojęcie ogólne, które w praktyce łączy prawo do korzystania z zasobów z uprawnieniem do ich rozdziału lub przekazania.