duplikasyon

Duplikasyon, bir nesnenin veya bilginin çeşitli ortamlarda kopyalanması veya çoğaltılması sürecidir. Terim, Latince duplicatio kökenli olup çoğaltmayı ifade eder ve günlük dil ile bilimsel bağlamlarda kullanılır.

Biyoloji ve genetik alanında duplikasyon, bir genin, kromozomal bir bölgenin veya bir genomun kopyalanmasıyla kendini gösterir. Gen duplikasyonları evrimsel süreçlerde yeni işlevlerin oluşmasına olanak sağlar; kopyalar üzerinde mutasyonlar birikerek farklı fonksiyonlara yol açabilir. Segmental duplikasyonlar, genomun tekrarlayan bölgelerindeki kopyalamalardır. Genom duplikasyonu (poliploidi) bitkilerde ve bazı hayvanlarda yaygındır ve tür çeşitliliğini artırabilir.

Tıbbi ve klinik bağlamda duplikasyon, genetik hastalıkların ortaya çıkmasına da katkıda bulunabilir; gen kopyalarının artması veya yanlış konumlanması, gen ekspresyonunun düzensizleşmesine yol açabilir. Bu durumlar, bazı sağlık sorunlarının kaynağı olarak incelenir.

Bilişim ve veri yönetiminde duplikasyon, verilerin gereksiz çoğalması anlamına gelir ve depolama maliyetlerini artırıp veri tutarlılığını zorlaştırabilir. Çözüm olarak veri deduplikasyon (de-duplication) teknikleri geliştirilmiştir; bu yöntemler yinelenen verinin tek bir örneğini saklar ve diğerlerini işaretler veya kaldırır.

Kullanım alanları çeşitlilik gösterir; üretim, medya, yazılım ve arşivleme gibi alanlarda duplikasyon işlemleri hem avantajlar hem de maliyetler doğurabilir, bu nedenle bağlama uygun yönetim stratejileri geliştirilir.