dizüstü

Dizüstü, Türkçede dizüstü bilgisayar anlamına gelen ve genellikle taşınabilir bir kişisel bilgisayarı ifade eden bir sıfattır. Tam karşılığı "dizüstü bilgisayar" veya yaygın olarak İngilizce "laptop" olarak da kullanılır. Adı, cihazın kullanıcının dizleri üzerinde çalışma amacını betimleyen diz ve üst kelimelerinden türetilmiştir. Günümüzde resmi yazışmalarda veya teknik metinlerde çoğunlukla "dizüstü bilgisayar" ifadesi tercih edilir.

Bir dizüstü bilgisayar, batarya ile çalışan, klavye ve ekrana sahip, taşınabilir bir bilgisayar türüdür. Kısa bir pil ömrüyle hareketli kullanım için tasarlanmıştır; ağırlığı genelde birkaç yüz gramdan birkaç kilograma kadar değişir. Donanım olarak bir anakart, CPU, RAM ve depolama (SSD veya HDD), ayrıca bir pil ile elektriksel güç verir. Bağlantı noktaları olarak USB, HDMI, ses giriş-çıkış ve kablosuz bağlantılar (Wi‑Fi, Bluetooth) sunar. Ekran boyutu 11 ile 17 inç civarında değişir; birçok modelde dokunmatik ekran ya da dönüştürülebilir tasarım bulunur.

Varyantlar arasında geleneksel kapaklı dizüstü bilgisayarlar (clamshell), 2-1 dönüştürülebilir modeller (ör. tablet işlevselliği de veren dizüstü bilgisayarlar) ile ultrabook'lar ve oyun dizüstü bilgisayarları sayılabilir. İşletim sistemlerine göre Windows, macOS ve Linux çeşitleri bulunur; bazı modeller Chrome OS ile çalışır (Chromebook). Kullanım amacına göre hafif taşınabilirlik, iş verimliliği, oyun performansı veya pil ömrü ön planda olur.

Dizüstü bilgisayarlar, eğitimden işe, seyahatten üretkenliğe geniş bir alanda yaygın olarak kullanılır ve masaüstü bilgisayarlara göre sunulan mobilite avantajı ile öne çıkar.