czosnku

Czosnek, Allium sativum, jest gatunkiem z rodziny amarylkowatych. Wykształca bulwę składającą się z poszczególnych ząbków, otoczoną ochronną łuską. Wyrazisty aromat i ostry smak wynikają z związków siarkowych, wśród których najważniejszy jest allicyna, powstająca po rozgnieceniu ząbków. Czosnek uprawiany jest na całym świecie zarówno w rolnictwie, jak i w kuchniach domowych.

Historia czosnku sięga starożytności. Pochodzi z Azji Środkowej; jego uprawa była znana w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie. W średniowieczu zaczęto uprawiać go w Europie, a później rozpowszechnił się na wszystkich kontynentach. Dwa główne rodzaje odmian to czosnek zimny (hardneck) i czosnek miękkołodygowy (softneck); różnią się odpornością na mróz, długością przechowywania i charakterystyką ząbków.

Uprawa czosnku wymaga chłodniejszego klimatu, żyznej, przepuszczalnej gleby i dobrego nasłonecznienia. Ząbki sadzi się jesienią, wiosną uzyskuje się nieco inne efekty. Zbiór następuje latem, po zaniknięciu liści. Bulwy przechowuje się w suchym, przewiewnym miejscu.

Żywienie czosnku: zawiera wiele związków siarkowych, witaminy B6, C i mangan. Spożywanie w umiarkowanych ilościach może wspierać układ odpornościowy i korzystnie wpływać na profil lipidowy, ciśnienie krwi oraz krążenie, choć dowody naukowe bywają niejednoznaczne i zależą od kontekstu.

Pod kątem praktycznym czosnek używany jest świeży i suszony, jako składnik sosów, zup, mięs, marynat i dań wegetariańskich. Najlepiej przechowywać w chłodnym, suchym i ciemnym miejscu; nadmierna wilgotność skraca trwałość.