büyü

Büyü, insanların doğaüstü güçlerin müdahalesiyle olayları etkilemeyi amaçladığı inançlar ve uygulamalardan oluşan bir kavramdır. Ritüeller, sözlü dualar, tılsımlar, nesneler ve bitkisel bilgiler kullanılarak gerçekleştirilebilir; amaçlar zarar verme, aşk, talih, sağlık ya da korunma gibi çeşitli olabilir.

Türkçede büyü, büyücülük olarak da adlandırılır ve büyü yapan kişi “büyücü” olarak anılır. Geleneksel kültürde nazar boncuğu, muska (talisman) ve tılsımlar sık kullanılan öğeler arasındadır; bazı topluluklarda aşk veya şifa amaçlı uygulamalara da rastlanır.

Kültürel olarak büyü, Orta Asya’dan Anadolu’ya uzanan folklorik gelenekler içinde yer almış, İslam ve halk inançlarıyla etkileşimde bulunmuştur. Halklar arasında “iyi büyü” (koruma veya şifa amaçlı) ile “kötü büyü” (zarar verme amacıyla) ayrımları da bulunur.

Bilimsel bakış açısında büyüsel güçlerin varlığı kanıtlanmamış olup, büyü genelde insanların inançlarıyla şekillenen kültürel bir fenomendir; antropoloji ve din bilimlerinde halk inançlarının bir parçası olarak incelenir.

Hukuki açıdan, dolandırıcılık gibi iddialarla bağlantılı olarak bazı durumlarda cezai sorumluluklar söz konusu olabilir; ancak büyünün varlığı veya uygulanmasına ilişkin genel yasal düzenlemeler ülkeden ülkeye değişir. Günümüzde hâlâ bazı topluluklarda büyüye ilişkin pratikler sürmektedir; medya ve kurgu eserlerinde de büyü, roman ve filmlerde sıkça yer alır.