bulabilmesini

Bulabilmesini, Türkçe’de bulabilmek fiilinin -ebil- potansiyel ekine ve -mesi ile nominalleşmiş bir isim-fiil (verbal noun) formuna verilen addır. Bu yapı, “bulmak için gereken/olası yetenek” anlamını taşır ve genelde bir alt cümle içinde, öznenin yeteneğine dair bir olgu olarak kullanılır. Özellikle belirli bir kişinin yeteneğini söz konusu eden cümlelerde ortaya çıkar.

Morpholoji olarak bulabilmek fiili önce bulmak köküne -ebil- ekini alır; ardından -mek yerine -ebil- ile birlikte kullanılır. Sonuç olarak bulabilmek, “bulmayı yapabilme” anlamını taşır. Ardından -mesi (veya -ması) ekleriyle fiil nominalleştirilir ve bulabilmesi şeklinde “bulabilme yeteneği/gerçekleşmesi” karşılığı bir isim-fiil elde edilir. İyelik belirtmek için -si/ -sı gibi eki içerebilen tamlamalarda bulabilmesi ifadesi, belirli bir kişinin yeteneğini belirtmek için kullanılabilir (örneğin onun bulabilmesi).

Kullanım örnekleri:

- Onun bulabilmesini bekliyorum. (I am waiting for him to be able to find it.)

- Bu bilgiler, öğrencilerin bulabilmesini kolaylaştırır. (These pieces of information facilitate the students’ ability to find it.)

- Birinin bu bulabilmesini sağlamak için ek kaynaklar sunuldu. (Additional resources were provided to enable someone to be able to find it.)

İlgili yapılar ve farklı formlar:

- bulabilmek: temel fiilin köküyle oluşan “to be able to find.”

- bulabilmesi: isim-fiil olarak belirli bir kişinin bulabilme yeteneğini ifade eder.

- bulabilmesini: bu yeteneğin gerçekleşmesiyle ilgili bağlaçlı/nesnî kullanımlarda yer alır.

Genelde dilbilimsel açıklamalarda ve yapısal analizlerde karşılaşılan bu form, günlük konuşmada sık kullanılmaz; daha çok gramer incelemelerinde ve yazılı metinlerde karşına çıkar.