beygingarkerfið

Beygingarkerfið í íslensku er kerfi beygja sem gerir orð að hlutverkum í setningunni og gefur merkingu með falli, tölu og kyni. Það nær yfir helstu orðflokkana, þar á meðal nafnorð, lýsingarorð, fornafni og sagnir, og samræmdi til að orð geta bend í setningunni.

Nafnorð: Nafnorð hafa kyn þrjú (karlkyn, kvenkyn og hvorugkyn), fjögur föll (nefnifall, þolfall, þágufall og eignarfall) og tvær tölur (eintala og fleirtala). Beyging þeirra er flókn og háð flokkun í sterka eða veika beygingu eftir endingum og samspili við föll. Í íslensku er ákveðinn greinir oft bætt við sem afturnafn, sem gefur til kynna ákveðni.

Lýsingarorð: Lýsingarorð beygjast til samræmis við nafnorðið sem þau lýsa í kyni, tölu og falli. Þau hafa tvo beygingarflokka, sterk og veik. Í ákveðnum greini (definite) er algengt að lýsingarorð taki veika beygingu, en í óákveðnum greini býðst stærri form. Lýsingarorð sýna einnig samræmi við samsett nafnorð og getur bætt við akkording.

Sagnir: Sagnir beygjast eftir persónu og tölu í nútíð og liðinni tíð, og hafa framsögu, viðtengt hátt og boðhátt. Þær eru flokkuð í sterka, veika og blandabeygingu og mynda ýmsa framburðarmyndir með hjálparorðum og þátttökum. Sagnir geta einnig gefið upp lýsingar- eða þátttökupartís til að mynda þátíðir og samþættar myndir.

Aðrir orðflokkarnir: Fornafnið beygist eftir falli, persónu og eign, og tölur hafa sín sérkenni í beygingu. Öll þessi beygingarkerfi vinna saman til að samræma orð í setningunni og reflecta merkingu hugsunar og samhengi.