axborotni

Axborotni (axborot) — turli manbalardan yig’ilgan, tashkillashtirilgan ma’lumotlar to’plami bo’lib, odatda qarorlar qabul qilish, ta’lim yoki ilmiy-tadqiqotlar kabi maqsadlarga xizmat qiladi. Axborot sifatida ma’lumotlar tarkibi, manbai, aniqligi va foydalanish imkoniyatiga qarab baholanadi.

Manbalar va kanallar keng bo’lib, rasmiy hisobotlar, ilmiy tadqiqotlar, hukumat va institutionlarning ma’lumotlari, ommaviy axborot vositalari, internet resurslari hamda shaxsiy tajribalar orqali kelib chiqishi mumkin. Axborotni tarqatish kanallari esa bosma nashrlar, elektron jurnallar, ijtimoiy tarmoqlar va onlayn maydonlarni o’z ichiga oladi. Ma’lumotlar turli formatlarda bo’lishi mumkin: matn, grafikalar, rasmlar, audio va video.

Xususiyatlari sifat, ishonchlilik, mos kelishlik va kontekstga bog’liqlikdir. Yaxshi axborot aniq, tushunarli, dalillarga tayangan va nazariy-badali ko’rsatkichlar bilan qo’llab-quvvatlangan bo’ladi. Axborot turlari ichida ilmiy-texnik, ijtimoiy, iqtisodiy va madaniy axborot kabi kategoriyalar mavjud bo’lishi mumkin.

Jamiyatda axborotning o’rni katta: u qabul qilinish qarorlarga yo’naltiradi, ta’lim jarayonini qo’llab-quvvatlaydi, innovatsion faoliyatga zamin yaratadi. Shu bilan birga, axborot xavfsizligi, shaxsiy hayotni himoya qilish hamda noto‘g‘ri yoki yolg‘on ma’lumotlardan himoyalanish muhim etika va regulyativ nazoratlarni talab qiladi.

Rivojlanish yo’nalishlari keng bo’lib, raqamli texnologiyalarning keng tarqalishi bilan axborotni boshqarish, saqlash, qidirish va tasdiqlash usullari yaxshilanmoqda. Raqamli malaka va ma’lumotlar demokratizatsiyasi hamda xavfsizlikka oid standartlar ahamiyatini saqlab qolmoqda.