alluzji

Alluzja, w polszczyźnie również aluzja, to figura retoryczna i środek stylistyczny polegający na subtelnym, nie dosłownym odwołaniu do innej osoby, wydarzenia, dzieła literackiego, postaci mitologicznej lub kontekstu kulturowego. Celem aluzji jest wywołanie skojarzeń u odbiorcy poprzez odwołanie do istniejących treści, bez bezpośredniego ich przywoływania. Aluzje często wymagają znajomości kontekstu kulturowego, historycznego lub literackiego.

Termin pochodzi z języka łacińskiego allusio „nawiązanie” poprzez francuski odpowiednik allusion; w polszczyźnie funkcjonują także formy aluzja i alluzja. Różnice w zapisie wynikają z adaptacji zapożyczeń i przyjętych w użyciu form.

W literaturze aluzje mogą budować intertekstualność, tworzyć warstwy znaczeń i komentować motywy bez dosłownego deklarowania. W filmie, sztukach teatralnych i retoryce aluzje pełnią podobną rolę: sugerują, że autor odnosi się do konkretnego dzieła lub tradycji kulturowej. Nadmierne korzystanie z aluzji może prowadzić do zniechęcenia odbiorcy lub niezrozumienia, zwłaszcza jeśli kontekst kulturowy nie jest znany.

Przykład: utwór nawiązuje do mitu Ikarusa, sugerując tematy ambicji i upadku bez dosłownego opisania. Alluzje stanowią narzędzie interpretacyjne, które wzbogaca treść o dodatkowe znaczenia i odwołania.