Zawór

Zawór to urządzenie stosowane w układach przepływu cieczy i gazów, służące do sterowania przepływem, przerywania go lub kierowania w określonym kierunku. Zawory znajdują zastosowanie w instalacjach przemysłowych, wodociągowych, grzewczych i w systemach pneumatycznych. W medycynie termin ten obejmuje również zawory serca, czyli zastawki, które pełnią odmienną funkcję biologiczną.

Zawór składa się z obudowy (ciała zaworu), elementu ruchomego (np. dysk, kulka, grzybek lub iglica) oraz napędu i układu uszczelnień. Napęd może być ręczny, elektromagnetyczny, pneumatyczny lub hydrauliczny. W zależności od zastosowania, zawór może pracować jako odcinający, regulacyjny, zwrotny lub bezpieczeństwa. Często stosuje się także elementy dodatkowe, takie jak siłowniki i czujniki ciśnienia.

Zawory odcinające ograniczają przepływ lub całkowicie go przerywają. Zawory regulacyjne utrzymują pożądany przepływ lub ciśnienie poprzez stopniowe otwieranie i zamykanie. Zawory zwrotne zapobiegają cofaniu medium. Zawory bezpieczeństwa uwalniają nadmiar ciśnienia w układzie.

Do popularnych typów należą: zawór kulowy, zawór grzybkowy, zawór iglicowy, zawór membranowy, zawór zwrotny, zawór bezpieczeństwa, zawór elektromagnetyczny. Każdy z nich ma charakterystyczny sposób działania i zastosowania, od szybkiego pełnego odcięcia po precyzyjną regulację przepływu.

Zawory znajdują szerokie zastosowanie w sieciach wodociągowych, instalacjach przemysłowych, systemach grzewczych i chłodniczych, a także w motoryzacji i maszynach. W kontekście biologicznym, „zawór” odnosi się także do zastawek serca.