Skortur

Skortur er hagfræðilegt ástand þar sem eftirspurn eftir tiltekinni vöru eða þjónustu er meiri en framboð við gefnu verði. Hann getur verið tímabundinn eða langvarandi og getur stafað af samspili framboðsvanda, eftirspurnarsveiflna eða markaðsaðgerða sem hindra flæði birgða.

Helstu orsakir skorts eru framboðsskordar vegna framleiðslu- eða flutningshindrana (náttúruhamfarir, hráefnisskortur, verkföll, flutningavandamál), ásamt innflæðishindrunum og pólitískum ákvörðunum sem hamla framleiðslu eða innflæði. Eftirspurnarsveiflur, t.d. hröð aukning í kaupmætti eða breytingar á neysluvenjum, geta einnig valdið skorti. Stundum stafar skortur af ófullnægjandi birgðastýringu eða óvæntu ófyrirsjáanlegu ástandi í hagkerfinu.

Áhrif skorts eru margvísleg. Verð geta hækkað, biðtímar og röð myndast, og kaupmáttur minnkar. Langvarandi skortur getur aukið óöryggi, hvatt til svarts marks eða launahækkana og kallað á ríkis- eða aðilaaðgerðir til að endurreisa birgðir og tryggja aðgengi.

Til að mæla og bregðast við skorti beitir hagkerfið oft aðferðum eins og auknu framlagi, einföldun innflæðis, aukinni framleiðslu og lausnum sem forgangsraða mikilvægustu vörurnar. Verðbreytingar, biðtími og röð hvers konar birgða eru mikilvægar vísbendingar um umfang og endurkomu skorts.