Segregacja

Segregacja to proces lub stan rozdzielania grup społecznych na podstawie cech takich jak rasa, etniczność, religia, płeć, wiek czy status społeczno-ekonomiczny, prowadzący do ograniczenia kontaktu, zasobów i możliwości. Może być de jure, czyli wprowadzana prawem, lub de facto, przebiegająca bez formalnych norm prawnych, poprzez praktyki, zwyczaje i nierówności strukturalne.

Wyróżnia się kilka głównych form segregacji. Segregacja rasowa i etniczna obejmuje rozdział mieszkań, szkół, usług i instytucji według przynależności rasowej lub etnicznej. Segregacja religijna odnosi się do ograniczeń dostępu do miejsc kultu, szkół czy innych usług ze względu na wyznanie. Segregacja płciowa dotyczy różnic w dostępie do zasobów i miejsc publicznych w zależności od płci. Segregacja edukacyjna i zawodowa to różnice w jakości edukacji i możliwości zatrudnienia wynikające z lokalizacji szkół, dzielnic, czy struktury rynku pracy. Segregacja przestrzenna to geograficzny rozdział społeczności w miastach i regionach, który wpływa na dostęp do mieszkań, placówek edukacyjnych, opieki zdrowotnej i infrastruktury.

Przyczyny segregacji obejmują prawo, praktyki rynkowe, normy kulturowe oraz politykę publiczną, a także historyczne uwarunkowania. Konsekwencje obejmują nierówności w dostępie do mieszkań, edukacji, opieki zdrowotnej i zatrudnienia, a także podziały społeczne i utrwalanie stereotypów. W historii stosowano zarówno systemy formalnie segregacyjne (jak apartheid w Południowej Afryce, czy Jim Crow w Stanach Zjednoczonych), jak i długotrwałe praktyki prywatne i instytucjonalne. Współczesne debaty koncentrują się na równości szans, integracji i przeciwdziałaniu dyskryminacji poprzez reformy prawne i polityki społeczne.