Postsowieckich

Postsowieckich to przymiotnik odnoszący się do okresu i zjawisk powstałych po rozpadzie Związku Radzieckiego w 1991 roku. W polskojęzycznej discyplinie opisuje polityczne, gospodarcze i społeczne procesy charakterystyczne dla państw dawnego ZSRR oraz dla kulturowych i instytucjonalnych następstw długoletniego wspólnego państwowości. Terminem tym często posługują się badacze analizujący tzw. przestrzeń postsowiecką, czyli region obejmujący 15 niepodległych państw powstałych z republik ZSRR.

Państwa postsowieckie to Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Estonia, Gruzja, Kazachstan, Kirgistan, Łotwa, Litwa, Mołdawia, Rosja, Tadżykistan, Turkmenistan, Ukraina i Uzbekistan. Część z nich, zwłaszcza kraje bałtyckie, z powodzeniem zintegrowała się z Unią Europejską i sojuszem NATO. Inne utrzymują silne więzi z Rosją lub rozwijają własne, niezależne kierunki polityczne.

Transformacja gospodarcza była dominującym wymiarem zmian: przejście od planowania do gospodarki rynkowej, privatization, stabilizacja makroekonomiczna oraz reformy instytucjonalne. Tempo i skutki tych reform były zróżnicowane; odnotowano zarówno wzrosty, jak i dłuższe okresy trudności, w tym inflację, bezrobocie i nierówności. W sferze politycznej państwa przyjmowały różne modele: od demokratyzacji i rozbudowy instytucji praworządnych po silną centralizację władzy i autorytarną praktykę.

Dziedzictwo postsowieckie obejmuje także język, edukację, pamięć o czasach ZSRR i dynamikę tożsamości narodowych. Konflikty regionalne, rekonfiguracja sojuszy oraz zależności energetyczne pozostają kluczowymi elementami współczesnych stosunków w tym obszarze.