Machineringcapaciteit

Machineringcapaciteit is de maximale output die een bewerkingsafdeling of een set van bewerkingsmiddelen kan leveren binnen een bepaald tijdsvenster. De term verwijst naar de capaciteit van individuele machines zoals frezen, draaien en boormachines, maar ook naar de doorvoer van het gehele bewerkingsproces. In productieplanning en shop-floor control is het begrip nodig om productiedoelen te kunnen afstemmen op beschikbare middelen en om knelpunten vroegtijdig te signaleren.

De capaciteit wordt beïnvloed door factoren zoals machinebeschikbaarheid, cyclus- en setup-tijden, gereedschap en wissels, onderhoud, kwaliteitsafval en arbeid. Een basisberekening voor een enkele machine over een planningstermijn is: beschikbare tijd = totale geplande uren × (1 − downtime). Partcapaciteit = beschikbare tijd / cyclus-tijd. Bij meerdere machines of processen vermenigvuldig je met het aantal identieke machines of pas je aan per bewerking. Het onderscheid tussen ontwerpcapaciteit (theoretisch maximum) en effectieve capaciteit (realistisch, met downtime en inefficiënties) is essentieel.

Planning en optimalisatie van machineringcapaciteit richten zich op het afstemmen van vraag en productievermogen, en op het bepalen van aanvullende middelen zoals extra machines, overwerk, outsourcing of procesverbeteringen. Technieken omvatten lijnbalancering, takt-planning, SMED voor snellere setup, preventief onderhoud en productieplanning met behulp van Gantt-diagrammen. Door monitoring van capaciteit en benutting kunnen onderbenut resources worden opgespoord en productieschemata worden geoptimaliseerd.