Leiðing

Leiðing er ferli sem felur í sér að leiða og hafa stjórn á hópi eða stofnun með það að markmiði að ná sameiginlegum markmiðum. Hún felur í sér stefnumótun, ákvarðanatöku, skipulag vinnu og hvatningu til árangurs. Leiðtakar hafa oft sérstaka stöðu, en hlutverk þeirra og áhrif eru háð aðstæðum og menningu samtakanna.

Orðið leiðing er af sögninni leiða og vísar til að leiða eða veita leiðsögn. Í íslensku er notkun þess víð: í fyrirtækjum, stjórnmálum, menntun og samfélagslegri starfsemi eru leiðtogar lykilhlutverk.

Helstu kenningar um leiðtöku eru: (1) einkenni-kenningar, sem leggja áherslu á persónulega eiginleika leiðtoga; (2)hegðunar-kenningar, sem skoða hvaða gerðir af hegðun draga að árangri; (3) samhæfingar- og ástandskerningar (contingency/situational theories) sem segja að hentugasta leiðtogan sé háð aðstæðum; og (4) umbreytingarleiðtogi (transformational leadership) og þjónandi leiðtogi (servant leadership), sem leggja áherslu á að hvetja og styðja starfsfólk og veita sýn.

Áhrif leiðtöku birtast oft í árangri stofnunar, starfsánægju, breytingarstjórnun og nýsköpun. Siðferði, ábyrgð og trúnaður eru lykilatriði í leiðtökustarfsemi. Fjölbreytni í leiðtoga-hópi, aðlögun að menningu stofnunar og stöðug þróun eru gagnleg fyrir árangur. Í menntun og starfsþróun er rétt að leggja áherslu á þjálfun, ráðgjöf og mentorprogram, sem styður þróun leiðtogahæfni.