Kontrendikasyonlar

Kontrendikasyonlar, bir tıbbi tedavi, ilaç veya işlem için potansiyel zarar gerekçesiyle uygulanmaması gereken durumları ifade eden terimdir. Tedavinin beklenen faydasının, karşılaşılan riskler nedeniyle dengelenemeyeceği ya da ciddi zarar doğurabileceği hallerde söz konusudur. Kontrendikasyonlar tedavi planının belirlenmesinde temel rol oynar ve hastanın güvenliğini sağlamak amacıyla dikkatle değerlendirilir.

İki ana kategoriye ayrılır: mutlak kontrendikasyonlar ve göreceli kontrendikasyonlar. Mutlak kontrendikasyon, tedavinin kesinlikle uygulanmaması gerektiği durumları belirtir. Göreceli kontrendikasyon ise fayda-risk farkının hastadan hastaya değiştiği durumları ifade eder; bu durumda tedavi dikkatli izlem, doz ayarı veya alternatif bir yaklaşım ile düşünülebilir. Ayrıca dinamik veya geçici kontrendikasyonlar da olabilir; hastanın klinik durumu değiştikçe kontrendikasyonun geçici olup olmadığı yeniden değerlendirilebilir.

Güncel örnekler, ilaçlar ve işlemler bağlamında değişebilir. Mutlak kontrendikasyonlar arasında genellikle yaşamı tehdit eden allerjik reaksiyon öyküsü, aktif kanama veya ciddi koagülopati gibi durumlar sayılabilir; bazı canlı aşıları veya belirli gebelik koşulları da mutlak sınırlamalar oluşturabilir. Göreceli kontrendikasyonlar arasında ise böbrek veya karaciğer fonksiyon bozukluklarında doz ayarlamaları gerektiren tedaviler, belirli yaş gruplarıyla ilgili sınırlamalar veya kanama riskinin artığı durumlar bulunabilir.

Değerlendirme, uygulama ve kayıt süreci önemlidir. Hekim, hastanın öyküsünü, mevcut hastalıklarını, allerjilerini, laboratuvar sonuçlarını ve tedavinin beklenen faydasını olası zararlarla karşılaştırır. Gerekirse alternatifler düşünülür, hastaya bilgilendirme yapılır ve kontrendikasyon kararı yazılı olarak belgelendirilir. Amacı, tedavinin güvenli ve uygun şekilde uygulanmasını sağlamaktır.