Kafatas

Kafatası, insan başını çevreleyen ve beyni koruyan kemiklerden oluşan bir iskelettir. Türkçe’de bu terim, kranium ile yüz kemiklerini kapsayan tüm yapıyı ifade eder. Kafatası anatomik olarak iki ana bölüme ayrılır: kranium (beyni çevreleyen kemikler) ve yüz kemikleri.

Kranial kemikler sekiz adettir: frontal, parietal (iki), temporal (iki), oksipital (occipital), sfenoid ve etmoid. Yüz kemikleri yaklaşık on dört kemikten oluşur; bunlar maksillerler (iki), zygomaticler (iki), nazal (ikİ), lakrimal (iki), palatine (iki), inferior konkae (iki) ve vomer ile mandibula (tek) olarak sıralanır. Kemikler, beyni koruyan ve duyusal organları destekleyen hareketli eklem olan sutura adı verilen bağlantılarla birleşir. Bebeklerde fontanel adı verilen geniş yumuşak noktalar bulunur; bunlar büyüme ve doğum sırasında kaynaşmayı kolaylaştırır.

Gelişim sürecinde kafatası büyür ve bazı suturalar zamanla birleşir. Fontaneller kapandıkça kafatası, beynin büyüyen ihtiyacına uygun biçimde güç kazanır. Yaşlandıkça kemikler ve suturalar arasındaki esneklik azalabilir.

Kafatasının temel işlevleri arasında beyni mekanik olarak korumak, duyusal organların bulunduğu boşlukları desteklemek ve çiğneme ile yüz ifadeleri için kaslara tutunmayı sağlamak yer alır. Klinik bağlamda kafatası kırıkları, travmalar ve kraniyofasial anomaliler önemli bozulmalara yol açabilir. Arkeolojik ve adli bilimlerde kafatası kemiklerinin şekli ve ölçümleri, kimlik tespiti ve evrim çalışmaları için kullanılabilir.