Istemolchilarning

Istemolchilar, yoki iste'molchilarning ta’rifiga ko‘ra, shaxslar yoki oilalar bo‘lib, shaxsiy foydalanish uchun tovarlar yoki xizmatlarni xarid qiladilar. Ular bozordagi asosiy mijozlar bo‘lib, ishlab chiqaruvchilar va xizmat ko‘rsatuvchilar uchun muhim market segment hisoblanadi.

Istemolchilarning asosiy huquqlari xavfsiz mahsulotlar yoki xizmatlardan foydalanish, tovarlar, narxlar, shartlar haqidagi to‘liq va aniq ma’lumot olish, erkin tanlov qilish, shikoyat qilish yoki talablarni ko‘rib chiqish imkoniyatiga ega bo‘lishdir. Shaxsiy ma’lumotlar himoyasi, kafolat va ta’minot muddati haqida aniqlik ham ularning huquqlarining qismi hisoblanadi.

Istemolchilar o‘z majburiyatlariga ham ega: mahsulotlar tavsifi va xizmatlar shartlarini diqqat bilan o‘qish, narx va sifatni solishtirish, kvitansiya yoki garov shartlarini saqlash, xavfsiz bo‘lmagan mahsulotlar haqida darhol xabar berish va firibgarlikdan ehtiyot bo‘lish.

Ko‘plab mamlakatlarda iste’molchilar huquqlarini himoya qiluvchi qonunlar, nazorat organlari va nodavlat tashkilotlar mavjud bo‘lib, shikoyatlar bo‘yicha tezkor ko‘rib chiqish, mahsulotni qaytarish yoki almashtirish kabi chora-tadbirlarni o‘z ichiga oladi. O‘zbekistonda ham iste’molchilar huquqlarini himoya qilishga qaratilgan normativ-huquqiy tadbirlar mavjud.

Iste’molchilar bozordagi raqobat va sifatni shakllantirishda faol ishtirok etadi: fikr-mulohazalar, sharhlar va tanlovlar kompaniyalarni yaxshilanishga undaydi. Raqamli savdo kengayishi shaxsiy ma’lumotlar xavfsizligi va firibgarlik xavfi kabi yangi muammolarni ham yaratishi mumkin, shuning uchun ehtiyot choralarini ko‘rish muhimdir.