Hipotezë

Hipotezë është një propozim i kërkimit që paraqet një shpjegim të përkohshëm për një dukuri të caktuar dhe që mund të testohet përmes të dhënave të vëzhguara dhe eksperimentale. Ajo udhëheq hulumtimin duke ofruar një drejtim të qartë për eksperimentet, vëzhgimet dhe analizat.

Termi vjen nga greqishtja hypóthesis dhe është adoptuar në gjuhën shqipe si hipotezë. Në kontekstin shkencor, hipotezë është një pohim që mund të provohet ose të refuzohet me të dhëna të marra nga bota reale.

Në praktikë, shpesh formulohet një hipotezë kryesore dhe një hipotezë alternative. Hipotezë kryesore tregon rezultatet që priten nëse shpjegimi është i saktë; hipotezë alternative parashtron një rezultat të ndryshëm që mund të konfirmohet nga të dhënat.

Procesi i testimit përfshin formulimin qartë të hipotezës, operacionalizimin e variablave, mbledhjen dhe analizën e të dhënave, dhe vlerësimin e provave për të vendosur nëse hipotezë mbështetet ose refuzohet. Rezultatet mund të forcojnë një teori ose të çojnë në rishikim të saj.

Shembull: Në një provë farmakologjike, hipotezë mund të jetë se një ilaç i ri përmirëson simptomat; nëse të dhënat tregojnë një ndryshim të konsiderueshëm, hipotezë mbështetet.

Rëndësia: Hipoteza është një element themelor i metodës shkencore, i cili nxit provimin dhe rrit besueshmërinë e konkluzioneve. Ajo duhet të jetë e falsifikueshme dhe të operacionalizohet qartë për të lejuar replicimin.