DNAtækni

DNAtækni er víðtækt vísindasvið og tækni sem beinist að erfðavefnum (DNA) til rannsókna, greiningar og nýtingar. Hún nær yfir byggingu og lesningu erfðaefnis, túlkun raðgagna og stjórnun genatjáningar, auk klónunar og framleiðslu DNA. Helstu aðferðir eru PCR (polymerase chain reaction), DNA-raðgreining (DNA sequencing) og Next-Generation Sequencing (NGS), sem og CRISPR-Cas9 til genabreytinga og líffræðilegrar þróunar.

DNAtækni hefur áhrif á mörg svið. Í læknisfræði stuðlar hún að greiningu erfðasjúkdóma, persónusniðnum meðferðum, þróun nýrra lyfja og gena-meðferða. Í landbúnaði er hún notuð til að bæta eiginleika og arðsemi afura og annarra framleiðsluvara. Forensísk tækni byggir á DNA-einingu til rannsóknar sakamála. Í umhverfis- og matvælaöryggi er hún notuð til eftirlits og gæða.

Umhverfis- og lagalegur rammi krefst ábyrgðar. Persónuvernd og öryggi gagna eru viðfangsefni í Evrópu og Norðurlöndum, með reglugerðum eins og GDPR og öðrum lögum. Ísland fylgir þessum meginreglum með persónuverndarlögum og öðrum lögum sem varða gagnastýringu og vísindalega ábyrgð.