álitsgerð

Álitsgerð er ritgerð sem leggur fram sérstakt sjónarmið um tiltekið málefni og rökstyður það. Hún birtist oft sem opið rit í dagblöðum eða tímaritum (op-ed), sem pistill á vefsíðu eða sem bréf til ritstjórnar. Álitsgerðir eru gjarnan skrifaðar af einstaklingum eða hópum og hafa það markmið að taka á móti umræðu, sannfæra lesendur og/eða hvetja til aðgerða.

Markmið álitsgerðar er að framsetja ákveðna afstöðu skýrt, sannfæra lesendur og vekja umræðu eða breytingu. Hún getur einnig gagnrýnt stefnu eða opinberar ákvarðanir og boðist til að koma með leiðir eða hugmyndir.

Uppbygging hennar hefur oft þriggja liða form: upphaf með skýrri fullyrðingu eða kennivaldi, meginmál með rökrænu rökstuðningi og dæmum, og lok sem endurtekur kjarnapunktinn eða leggur til aðgerðir. Stundum er fjallað um mótrökin og reynt að höfða til samstöðu lesenda.

Stíll álitsgerðar er oft persónulegur en samt skýr og málefnalegur. Höfundur notast að mörgu leyti við aðgengilegt mál, getur notað fyrstu persónu og beitt rökvísu til að styrkja stöðu sína. Heimildar- og sannanir eru notaðar eftir þörfum og tilvísanirnar geta verið ítarlegar í stærri ritgerðum.

Tegundir og samhengis: álitsgreinar birtast sem opinber ritstjórnargreinar, pistlar eða bréf til ritstjórnar. Í skóla og háskólum er álitsgerð oft notuð sem verkfæri til að æfa rökhugsun, ásamt hugmyndum um ábyrgð höfundar og viðeigandi heimildir.

Siðfræði og ábyrgð: gott er að byggja á sanngjörnum og réttu upplýsingum, forðast rangar fullyrðingar og skýra höfund og að hvaðan hún kom. Höfundur ætti að vera viljugur til að benda á mótrök og birta heimildir þegar þörf er á.