viabilitesi

Viabilitesi veya fizibilite, bir fikir, proje veya girişimin uygulanabilir olup olmadığını ve başarısının muhtemel yönünü belirleyen değerlendirme sürecidir. Genelde yatırım kararları, planlama çalışmaları ve proje yönetiminde temel bir adım olarak kullanılır. Viabilite kavramı, teknik, ekonomik/finansal, operasyonel, çevresel ve yasal boyutları kapsayan çokdisiplinli bir yaklaşımdır.

Teknik viabilite, gerekli teknolojilerin, altyapının, kaynakların ve üretim/operasyon süreçlerinin mevcut veya temin edilebilir olup olmadığını inceler. Ekonomik veya finansal viabilite, maliyetler, gelirler, finansman olanakları ve yatırımın getirisiyle ilgili göstergeleri değerlendirir; net bugünkü değer (NPV), iç getiri oranı (IRR) ve geri ödeme süresi gibi ölçütler kullanılır.

Pazar ve operasyonel viabilite, hedef pazar talebi, rekabet gücü, tedarik zinciri ve üretim/operasyon kapasitesi gibi unsurları değerlendirir. Ayrıca işletme modelinin sürdürülebilirliği, insan kaynağı ve süreç verimliliği gibi operasyonel etkileri de kapsar. Çevresel ve yasal viabilite ise çevresel etkiler, mevzuata uyum, izinler ve etik sorumluluklar gibi faktörleri ele alır.

Viabilite süreci genellikle ön çalışmalarla başlar, veri toplama ve analizle devam eder; senaryolar ve risk analiziyle güçlendirilir. Sonuç olarak üretilen viabilite raporu, yatırım kararını yönlendiren temel belgedir ve belirsizlikler ile varsayımların açıkça belirtilmesini gerektirir. Viabilite değerlendirmesi, kamu projeleri ve özel sektör yatırımları dahil pek çok alanda karar mekanizmasına kritik katkı sağlar.