verðgreiningu

Verðgreining er fyrirbæri í hagfræði þar sem seljandi leggur mismunandi verð á sömu vöru eða þjónustu til ólíkra kaupenda, oft vegna mismunandi greiðslugetu, eftirspurnar eða aðstæðna frekar en kostnaðar. Markmiðið er að hámarka tekjur með því að nýta ólíka vilja til greiðslu og möguleika til að aðgreina markaði.

Helstu gerðir verðgreiningar eru:

- Fyrsta stigs verðgreining (persónubundin verðlagning): hver kaupandi greiðir hámarks greiðslu sem hann er tilbúinn að greiða; fyrirtækið reynir að ná allan kaupgetu kaupendans.

- Annars stigs verðgreining: verð breytist eftir magni, útgáfu eða pakkningu (t.d. verð fyrir stóraukið magn, bundling eða mismunandi útgáfur af vöru).

- Þriðja stigs verðgreining: verð mismunandi eftir hópum kaupenda (nemendaverð, eldra fólk, staðsetning, fyrirtæki vs. almenning).

Til að verðgreining gangi upp þarf::

- hentugt aðgreiningarkerfi og hindrun á endursölu (arbitrage)

- upplýsingar um eftirspurn og greiðslugetu kaupenda

- kostnaðarstjórn og aðlögun að markaði, svo að verðlagning veiti hagnað án of mikilla kostnaðar

Dæmi um verðgreiningu eru flugfélög sem vinna með mismunandi verð eftir tíma og sæti, nemendaverð og eldri borgarar, hugbúnaðarforrit með mismunandi útgáfur eða lotur, og húsnæðis- eða geographisku verðlagning.

Áhrifin geta verið bæði jákvæð og neikvæð. Verðgreining getur aukið heildarframleiðslu og hagnað, og þar með afköst framleiðslunnar, en hún getur líka aukið ójöfnuð milli kaupenda og kallað á reglur eða eftirlit til að koma í veg fyrir misnotkun eða ósanngjarna verðlagningu.