tektonikës

Tektonika është fushë e gjeologjisë që studion lëvizjen dhe deformimet e pllakave tektonike të litosferës dhe ndikimet e tyre në formimin e sipërfaqes së Tokës. Ajo shpjegon së bashku ndryshimet që vizatohen në strukturën e kontinentit dhe oqeaneve, si dhe aktivitetet gjeologjike që këto ndryshime shkaktojnë.

Tek tonika e pllakave është qendra e kësaj fushe dhe propozon që litosfera përbëhet nga një sërë pllakash të mëdha dhe të vogla që lëvizin mbi astenosferën. Plakat mund të jenë kontinentale ose oqeanike dhe lëvizin me shpejtësi të vogla, zakonisht nga disa centimetra në vit. Kufijtë mes plakave janë vende ku ndodhin më da gjeologjike dhe mbartin aktivitet të ndryshëm: divergjent, ku plakat largohen njëra nga tjetra dhe krijojnë rrjeta të reja oqeanike; konvergent, ku një pllakë futet poshtë tjetrës ose, në rastet kontinentale, ngrihet si malor; dhe transform, ku plakat rrëshqasin paralelisht njëra me tjetrën. Aktivitetet tektonike sjellin tërmete, vullkanizëm dhe formimin e maleve, si dhe ndryshime në strukturën e sipërfaqes dhe në qarkullimin e kripërave të Tokës.

Historia e tektonikës së pllakave filloi me hipotezën e zhvendosjes së kontinenteve nga Alfred Wegener dhe u konsolidua gjatë viteve 1960 me prova nga magnetizmi paleomagnetik dhe shpërndarja e fundeve të oqeaneve. Kontribute kryesore erdhën nga studiues të ndryshëm përfshirë Harry Hess, Vine, Matthews dhe konceptin e Wilson cycle, i cili përshkruan ciklin e ristrukturimit të kontinentit dhe deteve.

Studimi i tektonikës ofron kuptim të historisë së Tokës, ndihmon në vlerësimin e rrezikut të tërmeteve dhe të vullkanizmit, dhe mbështet eksplorimin e burimeve natyrore si nafta, gazi dhe mineralet. Ai gjithashtu udhëheq hartimin e infrastrukturës dhe të planet e menaxhimit të kafshëve dhe burimeve në lidhje me ndryshimet gjeologjike afatgjata.