taugastarfsemi

Taugastarfsemi er starfsemi taugakerfisins sem gerir taugafrumum og glialfrumum kleift að taka við boðum, vinna þau og miðla þeim áfram. Hún felur í sér rafleiðni boðspenna og efnisleg samskipti milli taugamóta, sem gerir okkur kleift að skynja, hreyfa okkur, hugsa og stjórna líffræðilegum ferlum.

Taugafrumur hafa hvíldarspennu sem venjulega er um -70 millivolt. Þegar spennan nær þröskuldi opnast Na+ göng og boðspenna myndast; boðspennan berst eftir aksoni og losar boðefni í taugamóti sem bindist viðtökum á næstu frumu. Myelínslíðrið milli aksona hraðar boðspennunni og gerir leiðsluna mikil fljóttari. Boðefni, svo sem glutamat og GABA, annast samskipti milli frumna og ákvarða hvernig taugakerfið svarar boðum.

Orka taugastarfsemi er mikilvæg. Heili notar um þriðjung eða jafnvel 20% af líkamlegri orku í hvíld og meira þegar taugastarfsemi aukast. Orkan kemur einkum frá glúkósa og súrefni sem nýtt er í oxunarkeðju til framleiðslu ATP. Nafnakerfi tauganna og endurnýjun taugaboðefna krefjast stöðugs blóðflæðis og orkugjafar til réttrar starfsemi.

Mælingar taugastarfsemi gera mönnum kleift að skoða heilavirkni: EEG og MEG mæla rafræn boð, en PET og fMRI sýna blóðflæði og efnaskipti. Ójafnvægi í taugastarfsemi getur fylgt sjúkdómum eins og epilepsi, heilablóðfalli eða taugaskaða, og liggur oft til grundvallar mörgum geðrænum og vefjafræðilegum truflunum.