réttarfarsreglur

Réttarfarsreglur eru reglur sem ákvarða hvaða dómstóll hefur vald til að fjalla um mál og hvaða lög eigi við í tilvikum þar sem lögbundin tengsl víkja á milli landa eða þar sem mismunandi réttarfarsreglur eiga við. Þær eru hluti af einkaréttarlögum og alþjóðlegu einkarétti og taka til mismunandi hliða eins og dómstólaviðfangs (forum), val á löggjöf (conflict of laws) og viðurkenningar og fullnustu erlendra dóma.

Innsýn innanhúss ríkisins felur oft í sér dómstólaröm þess aðila byggist á búsetu eða lögheimili, staðsetningu eignar eða samningi aðila. Sérreglur geta tekið til tiltekins máls eða málaflokks (t.d. fjölskyldumála, sektarfjörum eða gjaldkröfu) og geta kveðið á um samning um þingstað. Val á löggjöf byggist oft á því hvaða tengsl mál hefur við ákveðið lögsögu, eins og ákvörðun gerð samnings, staðsetning uppgjörs eða eignar, eða þjóðerni aðila.

Á alþjóðavettvangi snúast réttarfarsreglur um að ákveða hvaða löggjöf gildi í málum sem cross borders, hvaða dómstóll eigi að fjalla um málið og hvernig erlendir dómar eru viðurkenndir og fullnðaðir. Þær byggja oft á samningum, reglugerðum og þjóðarsáttmálum sem stuðla að samræmingu eða aðlögun milli landa. Í íslenskri löggjöf eru reglurnar að hluta til skráðar í lögum um alþjóðlegt einkamál og tengdum reglum sem varða alþjóðlega samvinnu og fullnustu dóma.

Réttarfarsreglur hafa það markmið að tryggja sanngjarna málsmeðferð, fyrir sjáanleika dómstóla og regelbundna þekkingu á hvaða réttindi og skyldur eigi við í veikum eða fjölþjóðlegum málum. Þær eru grundvallarþáttur í réttaröryggi í samsvifi alþjóðlegra viðskipta og fjölþjóðlegra almennra mála.