përhapjen

Përhapja është procesi i zgjerimit ose shpërndarjes së një objekti, ideje, ose fenomeni nga një burim në një zonë më të gjerë ose në një popullatë më të madhe. Fjala mbulon shpërndarjen gjeografike, kohore dhe shpërndarjen në rrjetet sociale ose teknologjike. Termi përhapje përdoret në mënyra të ndryshme: në epidemiologji përshkruan mënyrën si një sëmundje transmetohet midis individëve; në biologji dhe ekologji, përfshin shpërndarjen e specieve ose organizmave; në sociologji dhe informatikë përfshin shpërndarjen e ideve, kulturës, lajmeve ose teknologjive.

Faktorët që ndikojnë përhapjen përfshijnë kontaktet mes njerëzve, mobilitetin, ndërveprimet rrjetore dhe barrierat gjeografike ose kulturore; ngarkesa e sëmundjes, aftësia për të mbijetuar në mjedis, dhe masat e kontrollit gjithashtu ndikojnë. Modelet e përhapjes (si modelet epidemike ose modele geohistorike të shpërndarjes) përshkruajnë mënyrën se si një fenomen zgjeron kufijtë e tij me kohë.

Në sferën sociale dhe teknologjike, përhapja i referohet shpërndarjes së informacionit, ideve, produkteve ose inovacioneve dhe mund të jetë shpejt ose ngadalë, me ndikime të ndryshme shoqërore. Mbikëqyrja dhe kontrolli i përhapjes përfshin vlerësime të të dhënave, ndërhyrje publike, njoftime dhe politika shëndetësore, si dhe studime të efektivitetit të intervenimeve.