próchnicy

Próchnica zębów to przewlekła choroba jamy ustnej polegająca na postępującej demineralizacji twardych tkanek zęba, takich jak szkliwo i zębina, wywołanej kwasami wytwarzanymi przez bakterie obecne w biofilmie na powierzchni zębów. Do głównych czynników ryzyka należą obecność Streptococcus mutans i Lactobacillus, częste spożycie cukrów fermentowanych, ograniczona higiena jamy ustnej oraz niewystarczająca ilość śliny.

Patogeneza związana jest z odkładaniem się biofilmu bakteryjnego, w którym bakterie wytwarzają kwasy po kontaktach z cukrami. Kwasy powodują demineralizację szkliwa i zębiny, co na początku objawia się białymi plamkami, a w miarę postępu – tworzą się ubytki. Nieleczona próchnica może prowadzić do infekcji miazgi i utraty zęba.

Diagnostyka opiera się na badaniu klinicznym i obrazowaniu radiologicznym (próchnica widoczna na zdjęciach bitewing). Leczenie zależy od zaawansowania: odbudowa z użyciem wypełnień (materiał kompozytowy lub ceramika); w głębszych zmianach – leczenie kanałowe; w ciężkich przypadkach – ekstrakcja.

Profilaktyka obejmuje higienę jamy ustnej (szczotkowanie dwukrotne dziennie, nitkowanie), ograniczenie spożycia cukrów, stosowanie fluoru (pasta z fluorem, lakier fluoru) oraz szczeliny ochronne (sealants) u dzieci, a także regularne kontrole stomatologiczne.

Epidemiologia: próchnica jest jedną z najczęściej występujących chorób przewlekłych na świecie; ryzyko zależy od czynników środowiskowych i społeczno-ekonomicznych. Wczesna profilaktyka i leczenie znacząco poprawiają rokowanie.