precizitetit

Preciziteti është cilësia që përshkruan saktësinë dhe konsistencën e matjeve të njëkohshme, të kryera nën kushte të njëjta. Ai reflekton sa të ngjashme janë rezultatet e përsëritura dhe sa të vogla janë ndryshimet midis tyre. Në këtë kuadër, një instrument me precizitet të lartë tregon një shpërndarje të ngushtë të matjeve, pavarësisht nëse vlera mesatare është afër vlerës së vërtetë.

Ndërkohë, saktësia (accuracy) tregon sa afër është mesatarja e matjeve me vlerën reale. Mund të kete një precizitet të lartë por një saktësi të ulët nëse ka gabime sistematike; po ashtu mund të kete saktësi të lartë por pak precizitet nëse matjet janë të përhapura shumë.

Mjetet për matur precizitetin përfshijnë devijimin standard, variancën dhe koeficientin e ndryshueshmërisë (CV), si dhe intervalet e besueshmërisë. Në metrologji dhe inxhinieri, kjo matje ndihmon në vlerësimin e besueshmërisë së instrumenteve dhe proceseve prodhuese.

Në fushat e të dhënave dhe inteligjencës artificiale, termi precision përdoret gjithashtu si një metrikë klasifikimi: precision është raporti i të vërtetave pozitive të sakta ndaj të gjitha parashikimeve pozitive. Kjo nënkupton se një model me precizitet të lartë mund të ketë pak gabime false pozitive.

Etimologjikisht, preciziteti mbështetet mbi rrënjë latine dhe është përçuar në shqipen përmes përdorimeve shkencore dhe teknike. Preciziteti shpesh ndërthur thelësore me kontrollin e cilësisë, analizën e të dhënave dhe zhvillimin e teknologjisë.