mesatarja

Mesatarja, në fushën e statistikave, është një masë qendrore që përshkruan vlerën tipike të një grupi të dhënash. Ajo përmbledh vlerat dhe ofron një referencë të përbashkët për përmasat më të rëndësishme të të dhënave. Mesatarja aritmetike është më e njohura dhe përdoret si referencë standarte: ajo i qaset çdo value dhe i ndan ato nga numri total i të dhënave.

Ekzistojnë edhe lloje të tjera të mesatares, si mesatarja gjeometrike dhe mesatarja harmonike. Mesatarja aritmetike i referohet shumës së vlerave të të dhënave të ndara me numrin e tyre. Mesatarja gjeometrike është rrënja n-te nga prodhimi i vlerave, dhe mesatarja harmonike është n ndarja e numrit nga shuma e të këmbëve reciprokë të të dhënave. Secila lloj ka përshtatshmërinë e saj për lloje të ndryshme shpërndarjesh dhe unitete.

Si të llogaritetin tipik, për një grup të dhënash x1, x2, ..., xn, mesatarja aritmetike është x̄ = (x1 + x2 + ... + xn) / n. Në një popullatë me vlera X1, X2, ..., XN, mesatarja e popullatës është μ = (1/N) Σ X_i; x̄ shërben si një vlerësim i saj nga të dhënat e mostrës.

Karakteristikat kryesore: mesatarja është lineare dhe i përgjigjet një njëzave një. Ajo mund të jetë i dëmshëm si referencë kur të dhënat përmbajnë vlera ekstreme (outliers) dhe nuk përshkruan mirë shpërndarjen e të dhënave. Përdoret gjerësisht në shkenca, ekonominë, arsimin dhe fusha të tjera për të përshkruar trendet dhe nivelet e ndryshueshmërisë.