podmiana

Podmiana to polskie rzeczownik oznaczający czynność zastępowania jednego elementu innym według określonych reguł. Pojęcie ogólne, używane w wielu dziedzinach nauki i praktyki, od chemii po językoznawstwo, opisuje proces wymiany lub zamiany jednej wartości, czynnika lub symbolu na inny.

W chemii podmiana odnosi się do substytucji, czyli zamiany jednej grupy chemicznej na inną w cząsteczce. W praktyce mówimy raczej o reakcji substytucyjnej (reakcja substytucyjna), ale w literaturze potocznej i dydaktycznej pojęcie podmiana bywa używane jako synonim.

W biologii molekularnej i genetyce podmiana oznacza mutację polegającą na zastąpieniu jednego nukleotydu innym. Taka podmiana może prowadzić do zmiany kodonu i wpływać na funkcję białka, w zależności od miejsca i rodzaju podstawienia.

W językoznawstwie podmiana odnosi się do zastąpienia formy leksykalnej lub morfemicznej inną formą w obrębie fleksji lub kontekstu leksykalnego, a także do podstawień w systemach fonetycznych i morfologicznych.

W kryptografii i informatyce podmiana opisuje algorytmiczny proces podstawiania znaków lub symboli innymi znakami w celu szyfrowania lub dekodowania, na przykład w szyfrze podstawieniowym, gdzie każda litera zostaje mapowana na inną.

W niektórych kontekstach, zwłaszcza w języku technicznym, częściej stosuje się synonimy takie jak zastąpienie lub podstawienie.