netgagnasöfn

Netgagnasöfn eru rafræn gagnasöfn sem eru aðgengileg yfir netið og safna mismunandi gerðum gagna, þar á meðal texta, myndir, hljóð- og myndskeiðefni, tölfræðileg gögn eða annað rafræn gögn. Þau eru oft stofnuð og kölluð til af bókasöfnum, háskólum, opinberum stofnunum eða rannsóknarverkefnum og hafa það markmið að gera efni aðgengilegt, auðvelda vísindalega könnun og endurnotkun. Netgagnasöfn eru almennt byggð til að auðvelda leit, rannsóknir og kennslu.

Flokkun netgagnasafna spannar margskonar efni: stafrænt safn handrita og forngrunnar, netgagnasöfn sem innihalda rannsóknargögn, texta- og orðabankasöfn, myndasöfn, tónlist, kvikmyndir og kortasöfn, auk opinna gagnasafna. Aðgangur getur verið ókeypis eða háður höfundarrétti, lisensum eða aðgangsákvörðunum. Oft býðst tækni til forritanotkunar (API) til að sækja gögn forritunarlega, auk aðgengilegrar leitir og vísunarkerfa.

Gagnagrunnarnir byggja sig á metadata og samræmdum stöðlum til að auðvelda leit og samnýtingu, oft með lýsandi elementum (t.d. Dublin Core, METS/MODS eða sérsniðnum stöðlum). Réttindi, leyfi og gæti varðveislutæki hafa áhrif á endurnotkun og vísun. Mikilvægt er að netgagnasöfn stuðli að langtíma varðveislu, viðhaldi gagna og aðgengi fyrir framtíðar rannsóknir.

Netgagnasöfn eru mikilvægur hluti af rannsóknar-, kennslu- og menningararfi og stuðla að opnu gögnaumhverfi, samvinnu milli stofnana og aukinni aðgengi að menningar- og vísindagögnum.

Dæmi um íslensk netgagnasöfn eru Handrit.is og ýmis safn sem gerir rafræn gögn aðgengileg fyrir almenning og vísindamenn. Á alþjóðavísu eru þau hluti af stærri streymi opinna gagna og stafræns arfs.