málhegðun

Málhegðun er notkun fólks á tungumáli í félagslegum samskiptum. Hún nær til orða og setningarbyggingar, tónhæðar, hraða máls, hljóðstyrks og líkamlegrar tjáningar sem fylgir tali. Hún byggist á pragmatiska þætti og menningarlegum reglum sem ákvarða hvað telst viðeigandi eða hvaða tilgangur skilaboða er. Málhegðun mótar hvernig skilaboð eru túlkuð, hvernig samtal heldur áfram og hvernig fólk bregst við.

Helstu þættir málhegðunar eru innihald (orðaval og boðskapur), bygging setninga, tónn og áhersla, hljóðstyrkur og hraði, auk líkamstjáningar. Samtalsreglur, kurteisi og formlegt eða óformlegt samhengi hafa áhrif á viðeigandi tjáningu. Menningarlegur bakgrunnur mótar væntingar um hvað telst ásættanlegt í samtölum.

Málhegðun getur verið jákvæð eða neikvæð. Jákvæð málhegðun felst í stuðningi, skýrum skilaboðum og uppbyggðri gagnrýni. Neikvæð málhegðun felur í sér móðgun, hótanir, ofbeldi orða eða útilokandi tjáningu. Netmálhegðun fylgir einnig netumhverfi og getur leitt til eineltis, hatursorðræðu eða útilokandi tjáningar.

Rannsóknir á málhegðun liggja milli sálfræði, málvísinda og sosiolingu og beinast að því hvernig fólk lærir, metur og stillir sig í samræðum. Í skóla, á vinnumarkaði og á netinu eru aðgerðir til að efla jákvæða málhegðun og takmarka skaðlega málnotkun, með kennslu í kurteisi, gagnrýnu hugsun og öruggrri netnotkun.