metonimicznych

Metonimia, po polsku często opisywana jako relacja metonimiczna, jest figurą retoryczną polegającą na zastąpieniu nazwy zjawiska nazwaną powiązaną z nim rzeczą lub pojęciem. W praktyce oznacza to, że znaczenie przechodzi z jednego elementu na inny, który jest z nim powiązany kontekstowo, przyczynowo lub instytucjonalnie. Termin ten obejmuje różne rodzaje powiązań, takie jak kontynuentia między przedmiotem a jego użyciem, miejsce za instytucję, narzędzie za czynność, czy całość za część.

Metonimicznych zastosowań jest szerokie spektrum. Przykłady obejmują użycie nazwy instytucji zamiast jej twórców lub treści, na przykład „gazeta napisała o tym” (gazeta odnosi się do publikowanych w niej artykułów), „Biały Dom wydał oświadczenie” (budynek reprezentuje administrację), czy „pić kawę” (naczynie odnosi się do napoju). W literaturze i mediach często występuje także użycie nazwiska autora w znaczeniu jego dzieł, np. „Dostojewski napisał powieść” lub „Dostojewski napisał to dzieło” – znaczenie wyrażane przez odnoszenie autora do jego twórczości.

Formy metonimiczne bywają rozróżniane od metafory, która łączy znaczenia na podstawie podobieństwa, a także od synekdochy, w której część oznacza całość lub całość część. W polszczyźnie termin metonimia służy do opisu zarówno pojedynczych zwrotów, jak i szerszych zjawisk językowych. W praktyce językowej pojęcie metonimicznych odnosi się do przypadków, gdy nazewnictwo opiera się na relacjach kontekstowych zamiast na podobieństwie.