löggjafarvaldinu

Löggjafarvaldið er vald til að setja og breyta lögum innan stjórnarskrárinnar. Í Íslandi er löggjafarvaldið aðallega í höndum Alþingis, þingsins sem samanstendur af 63 þingmönnum kjörnum til fjögurra ára. Alþingi setur lög og getur jafnframt breytt eða fellt áður gildandi lög.

Lagafrumvörp koma oft frá ríkisstjórn eða frá þingmönnum. Þau eru unnin áfram í þingnefndum þar sem þau eru ítarlega skoðuð og breytingar gerðar. Eftir að nefndarálit liggur fyrir og framhaldsröðun umræðu er lokið, er frv. lagt fyrir Alþingi til atkvæðis. Ef frv. fær meirihluta atkvæða er það samþykkt og sent til forseta Íslands til undirskriftar og birtingar; laginn tekur þá gildi.

Löggjafarvaldið hefur einnig eftirlits- og fjárveitingarhlutverk. Alþingi samþykkir fjárlög, beitir framkvæmdavaldinu ábyrgð og getur krafist upplýsinga og svörunar frá ráðherrum. Í stjórnkerfinu starfar löggjafarvaldið í þrískiptu kerfi þar sem framleiðsluvald (ríkisstjórn) annast framkvæmd, og dómsvald annast réttarkerfið.

Stöðu þess í íslensku stjórnkerfi er grundvallaratriði lýðræðis og þjóðfélagsgerð. Löggjafarvaldið veitir ramma fyrir ákvarðanir, þenslu og samfélagslega samstöðu, og stuðlar að áframhaldandi umræðu um réttindi borgaranna og ábyrgð stjórnvalda.