launagreiningar

Launagreiningar eru greiningar á launum og tekjum innan hagkerfis, vinnumarkaðar eða tiltekins geira. Helstu markmið þeirra eru að lýsa launadreifingu, þróun launa yfir tíma og hvaða þættir skýra launamun.

Algeng markmið eru að mæla meðaltal og miðgildi launa, kanna dreifingu launa og meta áhrif ýmissa þátta á laun, svo sem menntun, reynslu, starfsheiti, atvinnugrein, stærð fyrirtækis og kyn.

Aðferðir byggjast á gögnum frá launakönnunum, launaskrám og skattaupplýsingum. Notaðar eru lýsandi aðferðir (meðaltöl, miðgildi, prósentur), dreifigreining (t.d. Gini) og hagfræðilegar aðferðir eins og reglubundin regressor- eða Oaxaca-Blinder aðgreiningu til að meta launamun milli hópa.

Notkun launagreininga felur í sér að aðstoða við ákvarðanir um lágmarkslaun, kjarasamninga, kynjamun í launum og uppbyggingu innanhúss launakerfa sem stuðla að launajafnrétti.

Takmarkanir og áskoranir fela í sér vernd persónuupplýsingar, mögulega skekkju og takmarkaðan aðgang að gögnum, sem getur haft áhrif á samanburð milli kerfa eða landa vegna mismunandi skilgreininga á launum.

Ísland: Launagreiningar eru framkvæmdar af Hagstofu Íslands, ráðuneytum og rannsóknarstofnunum, og nýta gögn frá launaskrám, skattayfirvöldum og vinnumarkaðssamtökum.