lactamów

Laktamy to cykliczne amidowe związki chemiczne, w których grupa amidowa jest częścią pierścienia. Dzięki temu mają charakterystyczne właściwości chemiczne i odgrywają ważną rolę w chemii i biologii.

Pod względem budowy wyróżnia się klasy według liczby atomów w pierścieniu: beta-laktamy (czteroczłonowy pierścień), gamma-laktamy (pięcioczłonowy), delta-laktamy (sześcioczłonowy) oraz epsilon-laktamy (siedmioczłonowy). Najważniejsze z punktu widzenia farmakologii to beta-laktamy, do których należą penicyliny, cefalosporyny, karbapenemy i monobaktymy. Ich działanie polega na hamowaniu enzymów transpeptydazy, kluczowych dla syntezy ściany bakteryjnej.

Delta-laktamy, na przykład kaprolaktam, są wykorzystywane jako monomery w syntezie polimerów (nylon 6). Gamma-laktamy obejmują m.in. 2-pirrolidonon. Właściwości chemiczne laktamów zależą od napięcia pierścienia: czteroczłonowy beta-laktam jest szczególnie reaktywny i podatny na hydrolizę, co czyni go wrażliwym na działanie beta-laktamaz oraz czynników chemicznych.

Laktamy występują również w naturze i stanowią przedmiot badań w biochemii i syntezie organicznej. W przemyśle laktamy znajdują zastosowania zarówno jako leki, jak i monomery do syntez złożonych polimerów.