kushtëzues

Kushtëzues është një term në gjuhën shqipe që përdoret për të përshkruar një faktor, arsyetim ose mjet që imponon një kusht ose një gjendje të nevojshme për një veprim ose ngjarje. Në mënyrë të përgjithshme, një kushtëzues është ajo gjë që bëhet i mundur ose i detyruar vetëm nëse plotësohen një ose më shumë kushte.

Etymologjikisht fjala vjen nga folja kushtëzoj, që do të thotë të bësh një gjë në kushtet e caktuara. Sufiksi -ues formon emrin e një personi ose gjendjeje agjentore; kështu, kushtëzues nënkupton një element që realizon ose vë në zbatim një kusht.

Për përdorimin në gjuhësi, kushtëzues shpesh i referohet pjesës së një fjalii që shpreh kushtin, ad. i thjeshtë me fjalë lidhëse si “nëse” ose “po të”. Për shembull: “Nëse bie shi, do të mbajmë çadra.” Kjo fjali përmban një kushtëzues (fjali kushtëzuese) që përcakton kushtin për veprimin e ardhshëm. Në logjikë dhe filozofi, kushtëzues mund të nënkuptojë kushtin (antecedentin) në një implikim të tillë: nëse P, atëherë Q.

Në shkenca dhe inxhinieri, kushtëzues mund të përfaqëojë faktorë që kushtëzojnë një proces: temperatura, presioni ose kushtëzues të tjerë që ndikojnë në reaksione, në drejtim të performancës së një sistemi ose në rezultatin e një eksperiamenti. Në marrëdhëniet juridike ose ekonomike, kushtëzues mund të jenë kushte të një marrëveshjeje apo të një aktiviteti që duhet të plotësohen për të vazhduar .

See also: kushtëzim, kushtëzim ligjor, kushtëzues fjalie.