kripë

Kripë është term i përdorur në gjuhën shqipe për klorurin natrium (NaCl), një mineral i gjendur natyrshëm në ujërat e detit dhe në depozitat minerale të kripës. Kripa është një nga njohuritë më të lashta të njerëzimit dhe luan një rol të rëndësishëm si për ruajtjen e ushqimeve ashtu edhe për shijen. Ajo është gjithashtu themelore për shumë procese fiziologjike në organizmin njerëzor.

Burimet kryesore të kripës janë minierat e kripës shkëmbore dhe evaporimi i ujërave të detit ose liqeneve ujore të kripur. Në proceset moderne, kripa shpërthehet dhe pastrohet, dhe shpesh iodizohet për të siguruar jod në dietë. Evaporimi me diell dhe me energji të nxehta përdoret në zona me klimë të ngrohtë, ndërsa minierat përdoren në burime të thella ku kripa nxirret si shkëmbë.

Përdorimet përfshijnë shijen dhe ruajtjen e ushqimeve, për përpunimin e ushqimeve dhe si një burim në industrinë kimike; kripa shërben si burim natriumi dhe klori për prodhimin e kimikateve të ndryshme, përfshirë klorin dhe soden alkali. Kripa gjithashtu përdoret për de-icing të rrugëve në dimër dhe në trajtimin e ujërave industriale.

Varietetet më të njohura përfshijnë kripën e tavolinës, kripën deti, kripën shkëmbore dhe kripën iodizuar. Ato ndryshojnë në përmbajtjen e mineraleve të tjera, madhësinë e grimcave dhe nëse përmbajnë anti-grumbullues.

Rëndësia ushqimore: kripë është e domosdoshme për funksionet fiziologjike, duke përfshirë rregullimin e ekuilibrit ujor dhe transmetimin nervor. Megjithatë, konsumimi i tepërt lidhet me rrezikun e hipertensionit dhe sëmundjeve kardiovaskulare. Përdorimi i kripës iodizuar ndihmon në parandalimin e mungesës së jodit tek popullata.