kapsamak

Kapsamak, Türkçede bir bütünün parçalarını içine almak, içermek veya bir alanı kuşatıp kapsamına almak anlamına gelen fiildir. Fiziksel anlamda bir nesnenin içeriğini veya sınırını belirtmek için kullanılır; örneğin, bir kutu içindekileri kapsar ya da bir çadır bedenini kapsar cümlesiyle karşılaşılabilir. Daha çok, soyut alanlarda da kullanılır: bir konu, bir yasa veya bir program “kapsar” ifadesiyle o içeriği veya kapsamı belirtir.

Kapsamak, içermek ve kuşatmak gibi yakın anlamlı sözcüklerle ilişkilidir. Bir içeriğin veya konunun, belirli öğelerden oluştuğunu ifade eder; bu yüzden “içerir” anlamına da gelebilir. Kullanımında fiil çoğunlukla özneye bağlı olarak çekimlenir. Örnekler: Bu kitap, biyoloji konularını kapsar; Program, istihdam ve güvenlik konularını kapsıyor; Yasa, bazı istisnaları kapsayabilir.

Kapsama ve kapsama alanı terimleri, kapsanan içerik veya alanı tanımlamak için yaygın biçimlerdir. Kapsama alanı ifadesi, bir sistemin, mevzuatın veya çalışmanın hangi konuları veya bölümleri kapsadığını belirtmek için kullanılır. Kapsama ile ilgili olarak içermek anlamındaki kullanım, sayısal veya listelenebilir öğeler için de geçerlidir; örneğin bir rapor, kapsadığı maddelerin bir listesini sunabilir.

Kapsamak, Türkçede düzenli ve genişletilebilir bir fiildir; günlük dilde basit içermekten kuramsal kapsamı belirtmeye kadar değişik bağlamlarda yer alır.