kapatmak

Kapatmak, Türkçe’de “bir şeyi kapatmak, kapamak” anlamında kullanılan geçişli bir fiildir. Fiziksel olarak bir aperture, kapı, pencere veya kaydı gibi bir şeyi kapatmayı ifade eder. Ayrıca bir hizmeti, işlemi veya durumu sonlandırmak, durdurmak anlamında da kullanılır; örneğin bir dükkanı kapatmak ya da bir projeyi kapatmak gibi. Kapatmak, çoğunlukla nesnesini doğrudan belirtir ve nesne genellikle -i ekli diğil de -ı/-i/-u/-ü ekli hâllerde ifade edilir (pencereyi kapatmak, kapıyı kapatmak).

Kapatmak fiilinin çekimi düzenlidir. Şimdiki zaman: kapatıyorum, kapatıyorsun, kapatıyor; geçmiş zaman: kapattım, kapattın, kapattı; gelecek zaman: kapatacağım, kapatacaksın, kapatacak. Edilgen ya da pasif kullanım da mümkündür: kapatılmak (to be closed), kapatıldı (it was closed). Bu fiil, mecazî anlamlarda da sıklıkla kullanılır: gerçeği kapatmak (to cover up the truth), düşmanı kapatmak (to close off/defeat or restrain the enemy), yetkileri kapatmak (to revoke authorities).

Kullanım örnekleri: “Pencereyi kapatmak iyi havalandırmayı engeller.” “Dükkanı akşam kapattı.” “Telefonu kapatınca mesajlar birikti.” “Şirketi kapatmak zorunda kaldılar.” Bu örnekler, kapatmanın hem fiziksel kapatma hem de işin ya da durumun sonlandırılması anlamında nasıl kullanıldığını gösterir.

Etymoloji olarak kapatmak, kapı ve kapama kavramlarıyla ilişkili köklerden türemiştir; Türkçe’de kök olarak kapat- ile mastar eki -mak birleşerek oluşur.