hagkerfisleg

Hagkerfisleg fræði, oft kölluð hagkerfisfræði, er grein hagfræðinnar sem fjallar um hagkerfið sem heild. Hún skoðar hvernig landsframleiðsla, verðlag, atvinna og tengdir efnahagslegir þættir haga sér saman og hvernig opinber stefna, peningastefna og markaðir hafa áhrif á hagvöxt og stöðugleika. Markmiðið er að lýsa ferlum sem hafa áhrif á eftirspurn, framleiðslu og verðlag og að meta áhrif stefnu á langtímasstöðugleika.

Meginmælingar í hagkerfislegri rannsókn eru landsframleiðsla (real GDP), verðbólga, atvinnu- og atvinnuleysi, sparnaður og fjárfesting, sem og gengis- og utanríkisviðskipti. Kenningar og módel reyna að útskýra hvernig samspil eftirspurnar, framboðs, væntinga og fjárfestingar mótar þessar stærðir. Helstu nálganir fela í sér klassíska hagkerfisfræði, Keynesíska hagfræði, monetarisma og ný-kenýsk viðhorf, þó hver nálgun komi með eigin forsendur og tól.

Stjórnun hagkerfisins byggist að meginstefnu á fjármálastefnu og peningastefnu. Fjármálastefna nær til skattahækkana eða -lækkana og útgjalda ríkisins, á meðan peningastefna snúist um vexti og peningamagn í umferð. Opið hagkerfi bætir við alþjóðlegum áhrifum eins og gengisbreytingum og fjármagnsstraumum. Í dag styðjast hagkerfislegar greiningar oft við gögn frá Hagstofu Íslands og öðrum alþjóðlegum stofnunum til að forspá og meta áhrif stefna.