graviteti

Graviteti është një ndërveprim fizik që tërheq trupat me masë drejt njëri-tjetrit. Në mënyrë klasike, ai paraqitet si forca që tërheq trupat drejt njëri-tjetrit dhe përcakton peshen e tyre. Në kuptimin modern, graviteti gjithashtu perceptohet si rezultati gjeometrisë së hapësirës dhe kohës: masat e mëdha krijojnë një kurbim të hapësirës që ndryshon mënyrën si lëvizin trupat.

Ligji universal i gravitetit i formuluar nga Isaac Newton (1643-1727) përshkruan forcën midis dy trupave me masa m1 dhe m2 si F = G m1 m2 / r^2, ku r është distanca ndërmjet masave dhe G është konstanta gravitacionale. Ky ligj tregon se graviteti forcohet me masat dhe zvogëlohet me distancën.

Relativiteti i përgjithshëm i Albert Einstein, i miratuar në 1915, pretendon se graviteti është kurbimi i hapësirës-koha nga masa. Në këtë kuptim, drita dhe kohët ndikohen nga fusha gravitacionale; parashikohen fenomenet si redshimi kohor dhe valët gravitacionale, të dëshmuara me detektimin nga LIGO në 2015.

Në praktikë, graviteti ka efekte të dukshme në çdo shkallë. Ai mbështet trupat në sipërfaqe dhe formon orbitat e trupave në kozmos. Shpejtësia e lirimit në sipërfaqe të Tokës është afërsisht 9.81 m/s^2. Graviteti gjithashtu rregullon ndryshimet në det (tidet) dhe kontribuon në saktësinë e sistemeve të navigimit satelitor si GPS.

Graviteti mbetet një nga katër forcat themelore të natyrës dhe bashkëvepron me mekanikën klasike dhe relativitetin e përgjithshëm, duke ofruar një kuptim të gjerë të fenomeneve në hapësirën, kohën dhe masën.

---