gjaldmiðlum

Gjaldmiðlar eru peningar sem eru samþykktir sem greiðslumiðill og mælieining fyrir verð í hagkerfi. Helstu hlutverk þeirra eru greiðslumiðill, mælieining og vistun verðmætis; með þeim er hægt að kaupa vörur og þjónustu og varðveita kaupmátt til lengri tíma.

Í nútímasamfélagi eru gjaldmiðlar í meginatriðum seðlar og mynt sem hafa ríkisútgáfu og rafræn form sem myndast í kerfum fjármálafyrirtækja og seðlabanka. Flokkun gjaldmiðla: Fiatgjaldmiðlar eru þeir sem hafa enga inherent efni sem bak við sig heldur traust, reglugerð og markaðsvilja. Sögulega hafa gjaldmiðlar verið studdir með efni eins og gulli eða silfri, en í dag eru flestir gjaldmiðlar fiat og ekki bundnir endanlega við efni.

Seðlabankar annast útgáfu gjaldmiðla (seðla og mynt) og hafa stjórn á peningastefnu, meðal annars með vöxtum og innláns-/ greiðsluviðmiðum. Peningastefnan miðar að verðstöðugleika, hagvexti og fullri atvinnu.

Alþjóðlegt samhengi: Gengi gjaldmiðla ræðst af framboði og eftirspurn, fjárfestingaráhrifum og fjármálakerfi. Sum lönd hafa fasttengt gengi eða peg, en flestir gjaldmiðlar eru frjálst fljótandi í alþjóðlegum viðskiptum.

Stafrænir gjaldmiðlar: Síðustu ár hafa stafrænar þróanir verið kenndar við CBDC, rafræn útgáfa ríkisins gjaldmiðla sem seðlabankar geta gefið út. Einnig eru stafrænir gjaldmiðlar eins og Bitcoin og Ethereum sem eru ekki lögboðinn gjaldmiðill í mörgum löndum og eru oft notaðir til fjárfestingar eða greiðslu í takmörkuðum tilvikum.