engellenme

Engellenme, engellemek fiilinden türeyen ve bir şeyin erişimini, hareketini veya gerçekleşmesini dışsal engeller nedeniyle önleyen ya da kesen durumları tanımlayan Türkçe bir terimdir. Bu kavram, sıradan dilde de kullanılırken, hukuk, tıp, bilişim ve sosyal yaşam gibi çeşitli alanlarda farklı anlamlar kazanır. Bir engellenme çoğunlukla bir aktörün müdahalesiyle meydana gelen, hedefin hareket ve erişim alanını daraltan bir durumu ifade eder.

Kullanım alanları geniştir. Hukuk ve idare alanında engellenme, bir hakka ya da işlemin yürütülmesine yönelik kısıtlamayı ifade edebilir; örneğin kamu hizmetlerine erişimin sınırlanması gibi durumlar buna örnek verilebilir. Bilişim ve iletişimde engellenme, içeriklerin, sitelerin veya kullanıcı hesaplarının erişiminin teknik veya politik nedenlerle kısıtlanması anlamında kullanılır; IP engelleme veya içerik filtreleri buna örnek olarak gösterilir. Tıpta veya biyolojide engellenme, bir kanalın veya akışın tıkanması şeklinde kullanılabilir; çoğunlukla tıkanma, darlık gibi terimler tercih edilir, fakat bağlama göre engellenme de kullanılabilir. Sosyal ve politik bağlamlarda ise belirli faaliyetlere katılımın veya hakların uygulanmasının dışsal engeller tarafından kısıtlanması olarak da görülebilir.

İlgili terimler arasında engel, engelleme, blokaj ve kısıtlama bulunur; karşıtı ise özgür erişim veya serbest hareket olarak ifade edilir. Engellenme kavramı, bağlama göre farklılaşan bir yapıya sahiptir ve çeşitli disiplinlerde ortak bir düşünce olarak kullanılır.